تماشاچی نباشد، تئاتر هم نیست، با طایفه هنر مثل طفل سر راهی برخورد شده است - مجله سینمایی گوگوریو

میکائیل شهرستانی کارگردان و بازیگر تئاتر و تلویزیون که در اسفند ماه 98 نمایش آگوست در اوسیج کانتی را در تماشاخانه مهرگان روی صحنه داشت، در گفت وگو با خبرنگار در مورد تعطیلی تماشاخانه ها و تئاتر ها ناشی از شیوع ویروس کرونا گفت: تئاتر با تماشاچی معنا دارد. وقتی تماشاچی در کار نباشد، طبیعتاً تئاتری هم در کار نخواهد بود. برای من جانِ یک یک عزیزانی که به دیدن نمایش هایم می آیند، با ارزش است و یک تار موی تماشاگرانم را به ده ها نمایشی که بر صحنه می برم، نمی دهم. اصلاً تئاتر فراوری کنم برای که؟ برای چه؟ امّا سرنوشت و مسئولیتِ تئاتر هایی که در این ایّام بر صحنه بودند را چه مرجعی غیر از ادارات وابسته، نظیرِ مرکز هنر های نمایشی و خود دستگاه عریض و طویل وزارت ارشاد باید بر عهده بگیرد؟!

وی اضافه نمود: برای یک بار هم که شده مثل مسئولان کشور های دیگر رفتار نمایند؛ از کشور های مترقّی که به مراتب بسیار بیشتر از ما اقتصادشان به مخاطره افتاده بگیرید تا کشور های عقب مانده با اقتصاد های مریض و وابسته و پر تورم، کرونا حقیقتی عظیم را به دنیایان ثابت کرد و آن این بود که حد و مرزها، صوری و بی معنا هستند. در واقع همان نظریه معروف کاملاً صحیح است که: اگر در آن سوی دنیا طبیعت و دریایش خیزی بردارد، در این سوی دنیا سونامی به راه خواهد افتاد. سرنوشت تمامی نقاط کره زمین به هم وابسته و پیوسته است. ما همه اعضای یک تن هستیم. چه دوست داشته باشیم و چه نداشته باشیم. عالِم و سیاستمداری که باوری غیر از این داشته باشد، محکوم به فناست. مسئولان بی تردید نباید به امور مالی هنرمند بالاخص هنرمندان تئاتر بی توجه باشند؛ هر چند ممکن است این حرف ها خریداری نداشته باشد و گوش شنوایی هم برایش نباشد، اما آن موقع چندان دور نیست که مسئولان ناگزیر به شنیدن این سخنان خواهند بود.

این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه با طایفه هنر، چون طفلی سر راهی برخورد شده است، ادامه داد: در هر موقعیتِ ناگواری، اولین لطمه و صدمه را جماعت هنرمند متحمل شده اند، اما خَم به ابرو نیاورده اند. نام ما را هم قوم طَرب نهاده اند که درست تر بود قوم مطرود می گذاشتند. قومی که همیشه صورتشان را با سیلی سرخ نگه داشته اند. اما کرونا دیگر حتی مجال و تحملِ این را که گونه هامان را سرخ نگه داریم، نگذاشته است. آن هم با سیلی های سوزانی که نه خودمان که مسئولانِ نامهربان با هنر بر صورت این قشر مظلوم می زنند.

شهرستانی در مورد نمایش خود هم گفت: برآورد هزینه نمایش آگوست در اوسیج کانتی که در تماشاخانه مهرگان بعد از یک سال مرارت و تعلیم و تعلّمِ شاگردانم به صحنه رفت، بالغ بر صد و بیست میلیون تومان شد. محاسبه سر انگشتی بنده نشان می داد اگر نمایش فوق با ظرفیت سالن مورد نظر هر شب در ایده آل ترین صورت به صحنه می رفت، با در نظر دریافت سهم سالن با 50 میلیون تومان کسری به خاتمه می رسید. در جهت حمایت از نمایش از طرف مرکز هنر های نمایشی قول هایی هم داده شده بود، اما پس از 8 شب نمایش تعطیل شد. همچون نمایش های دیگری که بر صحنه بود و چاره ای هم نبود. حالا شاید به ذهنتان متبادر شود که این همه هزینه برای شاگردانت چه لزومی داشت. مثل برخی ها خاله بازی راه می انداختی و با تعدادی چهار پایه و تیر و تخته و یا با رانت هایی که برخی ها دارند، برگزار می کردی یا چهره ای بدلی آورده و می گذاشتی، تازه صلواتی هم پشت سرت بود؛ ولی بنده به آن خاله بازی ها اعتقادی نداشته و ندارم. من به مخاطبم احترام می گذارم و او را دست کم نمی گیرم و نتیجه این احترام چیست؟ تنهایی و انزوا، بی هیچ دستگیری.

وی ادامه داد: شنیدم در کشاکش کرونا مدیریت مرکز هنرهای نمایشی هم استعفا داده، لابد برای آنکه زیر بار مسئولیتِ پرداختِ بدهی این همه گروه نمی توانست برود و گردانندگی این سکان را به دیگری سپرده تا این چرخه بی فایده و این تسلسلِ باطل همچنان ادامه داشته باشد. این قوم دست به دهان و زار به یقین باید برای روشن نگه داشتن چراغِ در حال خاموشی تئاترِ جریان سازِ کشور که هیچگاه از سوی دولت حمایت نشده، به جدّ برای یک بار هم شده حمایت شود و خسارات وارده را جبران نموده تا تماشاخانه های خصوصی به فعالیت دوباره خود بعد از غائله کرونا ادامه دهند. مگر اینکه برای مسئولینِ فرهنگی فعلی، اصولاً تئاتر و تئاتری جماعت محلی از اِعراب نداشته باشند و، چون مسئولین گذشته به تئاتر بنگرند که دیگر باید رسماً فاتحه آن را خواند.

شهرستانی در مورد چگونگی جبران خسارت ها گفت: قبل از اینکه به سوالتان پاسخ دهم می خواهم نکته ای را عرض کنم. اخیراً در قرنطینه خانگی مینی سریالِ چرنوبیل را دیدم. حرف مهم این سریالِ تاثیر گذار می دانید چه بود؟ مرد دانشمندی که قهرمان مظلوم قصه محسوب می شود خطاب به قضات در دادگاه می گوید: از بس به مردم دروغ گفته ایم، دیگر حقیقت را گم نموده اند و باورمان نمی نمایند. تمام حرف سریال همین است و بس. و، امّا پاسخ شما. تردید ندارم که دوره وعده وعید گذشته و اثرگذار نیست و باید به گروه ها و تماشاخانه های خصوصی با آنالیز وضع و حالِ فعالیت شان در یک سال گذشته و بر اساسِ چگونگی فعالیت شان به آن ها وام هایی بلاعوض پرداخت شود تا بتوانند سر پایشان بایستند. به قدر کفایت پول و بودجه وجود دارد، کافی است قدری از بودجه های مراکز و سازمان ها و دفاتر و مجموعه هایی که وجودشان هیچ نفعی به حال مردمان ندارد کاسته شود و به گروه هایی که نمایش بر صحنه داشته اند یاری هزینه پرداخت شود و در جهتِ تبلیغاتِ شهری و شناسایی و جذب مخاطب و اعتماد سازی مخاطبینِ تئاتر به وسیله جراید و رادیو و تلویزیون و شهرداری کوشید تا این گروه ها بتوانند در ادامه فعالیت و اجرای نمایش هایشان به نتیجه نه دلخواه، اما معقول دست یابند.

این کارگردان تئاتر در مورد اجرای مجدد نمایش خود گفت: اگر شرایطش مهیا باشد چرا که نه. بالغ بر 120 میلیون تومان برای نمایش هزینه شده است. پاسخِ اسپانسرِ نمایش را (آقای مرتضوی که یکی از شاگردان قدیمی من هم بوده) چه کسی می دهد؟ مسئولین ارشاد؟