یادداشت : دروازه بانی شعبه ای از عشق و جنون! - مجله سینمایی گوگوریو

دروازه بانی شعبه ای از عشق و جنون!

احسان محمدی ، تابستان سال 1369 کورش روی آسفالت شیرجه می زد و می گفت من گوی گوچه آ هستم. شب، بازی های جام جهانی 1990 را با تلویزیون های سیاه و سفید پارس می دیدیم و آفتاب زده و نزده با توپ پلاستیکی دولایه خیابان را به غوغاکده ای تبدیل می کردیم. آنها که تابستان، پابرهنه روی آسفالت در جنوب ایران بازی نموده اند می دانند که ظهرها چطور حباب های قیر از لابه لای آسفالت بیرون می آیند. خیابان تب می کرد ولی ما پابرهنه ول کن فوتبال نبودیم و شیرجه زدن یک پسربچه ده - دوازده ساله نتیجه اش جز پاره شدن لباس، زخم روی آرنج هم بود اما کورش می خواست سرخیو گوی گوچه آ گردد، حتی وقتی دروازه بان تیم ملی آرژانتین از خلقت پسرخاله من خبر نداشت!

دوران داسایف و تونی شوماخر را یادم نمی آید اما دروازه بانی برای من با گوی گوچه آ و رنه هیگوئیتا و بودو ایگلنر و هانس وان بروکلین و والتر زنگا آغاز شد. هیگوئیتا ولی چیز دیگری بود. هم شمایل متفاوتی داشت و هم کارهایش دیوانه وار بود. در همان جام جهانی وقتی مقابل کامرون خواست روژه میلا را دریبل بزند، توپ را لو داد و کلمبیا گل خورد و آنها از جام حذف شدند. احتمالاً آن روزها یا پابلو اسکوبار سرش شلوغ بود یا با هیگوئیتا سر و سری داشت وگرنه با وجود آن همه کارتل مواد مخدر که شیفته فوتبال و شرطبندی روی آن بودند احتمالاً در مدلین او را مثل آندرس اسکوبار به گلوله می بستند.

-

بزرگترین دروازه بان نسل ما اما احمدرضا عابدزاده بود. او هم مثل هیگوئیتا گاهی دست به جنون می زد. کمتر پسر نوجوانی بود که شیفته آن موهای یکدست سیاه، آدامس جویدن های بی قید، لبخندها و شیرجه ها و دلبری هایش نگردد. احتمالاً بعدها در لیگ فوتبال ایران جایزه بهترین دروازه بان را به نام او می نمایند. چیزی شبیه جایزه سامورا در لالیگا. سزاوارش است. کاری به گل خورده و رکورد و آمار ندارم. احمدرضا عابدزاده چیزی ورای دروازه بانی بود. کسی که بودنش در ترکیب دل آدم را قرص می کرد.

بعد از جام ملت های آسیا 1996 در مجله طنز و کاریکاتور مجموعه ای در مقایسه او با هیگوئیتا قلم زدند. احمدرضا از میانه دهه 70 آغاز کرد به انجام کارهای غیرمنتظره. در بازی پرسپولیس - بهمن نزدیک پرچم کرنر توپ را گرفت و از لای پاهای علی اصغر مدیرروستا رد کرد! احتمالاً اگر کسی فیلم آن لحظه را داشته باشد رکورد لایک و کامنت را در فضای مجازی می شکند. به پلی اکریل پنالتی زد، آغاز به دریبل زدن مهاجمان کرد و حتی یک بار از میانه میدان مستقیم به استقلال اهواز گل زد! بعد از نزدیک به سی سال هنوز معین نیست چرا داور آن گل را مردود خاطرنشان کرد!

دوست داشتن یک دروازه بان و بایگانی کردنش در ذهن، به بهانه احتیاج دارد. دوستش اگر داشته باشی سعی می کنی اشتباهاتش یادت برود. عابدزاده فوق العاده بود اما او هم گل های بد خورد. گاهی انگار حوصله بازی نداشت و به زور توی دروازه ایستاده بود. به گلی که از محمد نوازی در شهرآورد تهران خورد نگاه کنید. یک کاشته از زاویه بسته که دروازه بانی به سن و سال و تجربه عابدزاده نباید به آن سادگی تسلیم می شد. یا در تبریز از ناصر فرشباف گلی شبیه گل مهرزاد معدنچی به مهدی رحمتی و استقلال خورد. تازه آن اندازه هم تقلا نکرد. انگار فقط می خواست با چشمش توپ را مهار کند.

کارنامه هر دروازه بان بزرگی در جهان را اگر زیر و رو کنی حتماً مواردی مثل این پیدا می گردد ولی عابدزاده انگار مهره مار داشت. چیزی ورای فوتبال. آنقدر او را به دل آدم می چسباند که حاضر بودی حتی قصورش در گل خوردن را گردن بگیری. بگویی تقصیر او نبود، من پای تلویزیون یا روی سکوها اشتباه کردم!

-

بازی های ناصر حجازی را خیلی به خاطر ندارم. افسوس برای آرشیو همواره ناقص تلویزیون ما که تصویرهای روشنی از بازی آن نسل را نداریم. اما از وقتی که فوتبال ایران را دنبال کردم، از بهروز سلطانی، وحید قلیچ، بهزاد غلامپور، نادر باقری، احمد سجادی، جلال بشرزاد، علیرضا دلیخون، نیما نکیسا، حسن رودباریان، مهدی رحمتی، هادی طباطبایی، پرویز برومند، داود فنایی، حاج اسبویی و... صدها قاب در ذهن دارم. گاهی درخشان و چشم نواز بودند و گاهی معمولی و ناامیدنماینده اما احمدرضا عابدزاده پادشاه دروازه بان ها بود.

اولین شرط اینکه دروازه بان باشید این است که معمولی نباشید. همین که همه آن جلو دارند دنبال توپ می دوند ولی تو باید توی چارچوب دروازه بایستی؛ یعنی یک جای کارت عجیب است. تازه قسمت معرکه اش اینجاست که هیچ کس جز تو حق ندارد با دست توپ را بگیرد! این را رنه هیگوئیتا می گفت و حق داشت. دروازه بانی شعبه ای از عشق و جنون است. دروازه بان ها چه آنها که مدام کلین شیت می نمایند و چه آنها که سوتی می دهند، هرچه باشند، در یک صفت مشترک هستند. اینکه معمولی نیستند.