ملکی: خام فروشی نفت همان کلیه فروشی است، جهش فراوریِ دانش بنیان راه نجات اقتصاد کشور - مجله سینمایی گوگوریو

گروه اقتصادی خبرنگاران جهش فراوری، جهش اقتصاد است، جهشی که از جهات مختلف اقتصاد و زیر مجموعه های آن را تحت تاثیر قرار می دهد، سوال این است فراوری به کدام سمت باید معطوف گردد تا جهش درآن تضمین شده باشد؟ آیا فراوری بر روال معمول و در قالب سنتی گذشته می تواند اقتصاد را در راستا جهش قرار دهد یا در دنیای اطلاعات و فناوری، تغییرات هدفمندتر و با شتاب بیشتری باید صورت داده گردد تا جهش فراوری اتفاق بیفتد، پاسخ این سوال را بهنام ملکی؛ اقتصاد دان و معاون اسبق نخبگان ریاست جمهوری در این تبادل نظر داده است.

برای جهش فراوری اولین مولفه هایی که باید مورد نظر قرار داده گردد چیست؟

شعار جهش فراوری که ادامه بحث رونق فراوری است عنوان خوبی برای امسال است، لذا این نامگذاری ازچند جهت قابل تقدیر است چرا که نشان می دهد کشور در موضوع فراوری به اهداف قبلی خود نرسیده، لذا همچنان درباره رشد، رونق و جهش فراوری نگرانی هایی هست که نامگذاری امسال را در این عنوان حتمی نموده است. دسترسی به جهش فراوری مستلزم انتخاب نوع فراوری است، فراوری کالای بسیار معمولی با ارزش افزوده نه چندان بالا، یا حرکت به سمت فراوریات دانش بنیان با ارزش افزوده بالایی که نجات دهنده اقتصاد باشند، لذا فراوری کالا هایی که در زمره فراوریات دانایی محور به شمار می فرایند، فراوریات دانش بنیانی که از مغز و خلاقیت آدم ها نشات می گیرد اگرمورد حمایت قرار بگیرند بسیاری از مسائل حوزه اقتصادی حل می گردد، اما اگر فراوری محدود به فضا های سنتی همیشگی باشد، رونق و جهش خاصی در اقتصاد کشور رخ نمی دهد، لذا باید مشخص کنیم که فراوری در کدام زمینه و بستر باید جهش داده گردد؟ اگر به بهانه تحریم و عدم فروش نفت که نمی توانیم نفت خام بفروشیم به سراغ خام فروشی در سایر بخش ها مثل معادن برویم از چاله در آمده و به چاه افتاده ایم، خام فروشی در اقتصاد همان کلیه فروشی است، بنابراین با اجماع ملی درباره تعریف فراوری و حرکت فراوری به سمت فراوریات دانش بنیان می توان از وابستگی اقتصاد به نفت رها شد و با حمایت از فراوری خلاق، مغز افزار و نرم افزار در حوزه های مختلف اقتصادیاتی و پولی اقتصادی امکان تامین احتیاج های داخلی و صادرات کالای نهایی را ایجاد کرد. برداشته شدن موانع صادراتی به مخترعین و مبتکرین امکان فعالیت های بهتر و چشم انداز روشن تری می دهد، در این صورت زمان زیادی طول نمی کشد که از جرگه دنیا سومی بودن خارج می شویم، اهمیت فراوریات دانش بنیان به قدری است ک. مثلا فراوری سه گرم داروی نوترکیب بیش از سیصد بشکه نفت ارزش اقتصادی دارد، سه گرم داروی فراوری دانش بنیان نوآور که در آن از خلاقیت ومغزاستفاده شده عالی ترین سطح فراوری است، پرورش نوآوری ها و بسترسازی دولتی برای تحقق آن ها اولین شرط جهش فراوری با ارزش افزوده بالا به شمار می رود.

در راستای حمایت از فراوریات دانش بنیان چه سیاست هایی باید اتخاذ گردد؟

محدود کردن رقبای فراوری در برابر فراوری نمایندگان دانایی محور اولویت دیگری است. متاسفانه منابع کلانی به سمت فراوریات سنتی یا بخش های ضد فراوری راهنمایی می گردد، شرایط به گونه ای شده که عمده استعداد ها به سمت رانت خواری کشیده می گردد، در چنین فضایی تبیین و شناسایی فراوریات دانش محور با مسائل متعددی رو به رو می گردد، در این فضا تمام سیاست ها و تبلیغات باید به نفع محصولات دانش بنیان باشد، سرمایه ها به این سمت سوق داده شوند، سایت های خبری ملزم به حمایت حداکثری از محصولات دانش بنیان و شرکت های دانش بنیان شوند تا با شکل گیری اجماع ملی و آگاهی عمومی همه ساز و کار ها در راستای حمایت از فراوریات فکر محور عمده کانون های اقتصادی کشور دراین فضا حرکت کند. رقبای فراوریات دانش بنیان را می توان با سیاست های پولی، اقتصادی، رسانه ای، فرهنگی، گمرکی و... محدود کرد، غیر قانونی و حرام اعلام کردن درآمد های ناشی از دلالی یا اخذ اقتصادیات های سنگین از سوداگری و برداشتن موانع از سر راه فراوریات دانش بنیان جهش فراوری را میسر می نماید، فراوریی که علاوه بر برطرف احتیاج های داخلی و افزایش معیشت مردم، بازار کشور های منطقه و حتی بازار های دنیای را پوشش می دهد، لذا اصلاح سیاست ها به سمت فراوری محصولات دانش بنیان و تغییر نگاه از فراوری سنتی به فکر محور پیش شرط مهم جهش فراوری به شمار می رود، باید به سمتی حرکت کنیم که از علم، ثروت بیافرینیم و دانشگاه ها و آزمایشگاه ها را با انواع حمایت ها محل فراوری کالا های دانش بنیان کنیم، مثلا در شرایط کنونی انتظار می رود داروی کرونا توسط محققین ایرانی ساخته گردد، در این صورت است که با افتخار می توانیم بگوییم که ما به هدف شعار سال رسیده ایم، در حال حاضرانتظار می رود موسسه سرم سازی رازی یا سایر موسسات پیشرفته چنان مورد حمایت قرار بگیرد که اولین واکسن ضد کرونا در ایران فراوری گردد، نباید سرمایه های کشور را خرج مربی های فوتبالیست خارجی کنیم در حالی که دانشمندان کشور مورد بی توجهی و بی مهری قرار بگیرند، هرگز نباید علم زیر سوال برود و فعالیت های غیر علمی ارزش آور خطاب گردد، نوآوران باید همیشه مورد تشویق و حمایت مسوولین و جامعه قرار بگیرند، فراوری نمایندگان فعالیت های دانش محور باید الگوی جامعه شوند و فضای فرهنگی جامعه به سمت حمایت همه جانبه از نخبگان برود، هرحرف وایده وعملی که جامعه را به سمت فاصله دریافت از دانایی محوری جهت می دهد باید محدود گردد. در حالی که همه چیز باید مشمول پرداخت اقتصادیات گردد شرکت های دانش بنیان تا زمان نرسیدن به سود های حداکثری شامل اقتصادیات نشوند، در شرایط کرونایی کنونی که بسیاری از مردم خانه نشین و قرنطینه شده اند و فعالیت های سنتی بازار خود را از دست داده اند بهترین زمان برای حمایت همه جانبه از استارآپ هاست.

دولت الکترونیک و الکترونیکی شدن اقتصاد تا چه اندازه در بستر سازی فراوریات دانش بنیان مهم است؟

علی رغم زیان هایی که کرونا به بعضی کسب و کار ها زده زمان مناسبی برای الکترونیکی کردن اقتصاد است، دولت الکترونیک و الکترونیکی کردن اقتصاد مولفه مهمی در تسریع مجوز دهی به شرکت های دانش بنیان است، درخواست مجوزبرای کسب و کار ها باید به صورت آنلاین جواب داده گردد، اگر اقتصاد شفاف و شیشه ای گردد در جهش فراوری حرکت نموده ایم، با گسترش ویروس کرونا صنایع موشک سازی در چین خط فراوری خود را به فراوری ماسک تغییر داده اند، دولت الکترونیک واقتصاد الکترونیک به همین معناست که با تدوین و تصویب سریع بخش نامه ها واحد های فراوریی در جهت فراوری به روز و سودآورحرکت نمایند، در شرایط کنونی ساماندهی واحد ها و تغییر خط فراوری آن ها به سمت محصولات بهداشتی بسیار لازم است. خوشبختانه ظرفیت های عظیم اقتصادی در کشور وجود دارد، شکوفایی این استعداد ها به معنای بستر سازی برای جهش فراوری است مشروط به تسهیل قوانین و برداشتن پیچ وخم های اداری، تا زمانی که اقتصاد شفاف نباشد نه تنها فراوری رونق و جهش نمی یابد بلکه زمین گیر می گردد، با الکترونیکی کردن اقتصاد، اصلاح رویه ها و حذف قوانین فساد آور وغیر انحصارگرایانه و رقابتی کردن شرایط به صورت یکسان برای همه به معنای بستر سازی برای همه استعداد های کشور است، اگراین ظرفیت ها در راستای فراوریات دانش بنیان مورد خطاب قرار گیرد، راه های طولانی برای رسیدن به جهش فراوری در کمترین زمانی طی می گردد. دراین فرآیند طبیعی است بخشی از نیروی کار ریزش خواهند داشت، هرگز نباید نگران این موضوع شد چرا که با دانش بنیان شدن فراوریات به زودی عرصه ها و فرصت های جدید شغلی در اقتصاد ایجاد می گردد که جوابگوی احتیاج های شغلی بسیاری است.