زباله های پلاستیکی؛ بلای جان محیط زیست لرستان - مجله سینمایی گوگوریو

استفاده فراگیر از ظروف و مواد پلاستیکی در لرستان باعث شده است به صورت تقریبی سالانه 50 هزار تن از آنها توسط مردم مصرف و وارد چرخه پسماند گردد.

• آمار چه می گوید

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان می گوید: میزان پلاستیک فراوری شده در ایران 248 هزار تن در سال معادل 680 تن در روز است و حدود 1/2 میلیون تن پلاستیک مصرف و وارد چرخه پسماند می گردد. الهام برنا می افزاید: از این میزان 600 هزار تن ظروف یکبارمصرف، 300 هزار تن کیسه های پلی پروتن و 200 هزار تن کیسه های پلی اتیلن هستند. وی اظهار می نماید: بر اساس چرخه غیررسمی، تنها 20 درصد از این مواد و ظروف بازیافت و 80 درصد آنها وارد محیط و طبیعت می گردد. این مسئول ادامه می دهد: در مورد لرستان آمار درست و دقیقی در این زمینه وجود ندارد، اما بر اساس سرانه جمعیتی می توان به صورت تقریبی گفت که سالانه 50 هزار تن ظروف و مواد پلاستیکی مصرف و وارد چرخه پسماند استان می گردد.

• آسیب ها و خطرات

برنا در ادامه به موضوع آسیب ها و خطرات ایجاد شده بر اساس مصرف ظروف پلاستیکی و رها کردن آنها در طبیعت اشاره و بیان می نماید: استفاده از ظروف و مواد پلاستیکی یکبارمصرف مسائل زیست محیطی زیادی به وجود می آورد که به مسدود شدن رودخانه ها، کانال های آب و... به ویژه در زمان بارندگی منجر می گردد. وی می گوید: کیسه های پلاستیکی به خفه شدن پستانداران و پرندگان دریایی منجر می شوند و همچنین مسائل بهداشتی برای انسان ها و حیات وحش ایجاد می نمایند، بنابراین مدیریت مصرف آن لازم است.

به گفته این مسئول، اتخاذ راهکارهای مدیریتی و اجرایی در راستای فرهنگ سازی، آموزش عمومی به منظور کاهش مصرف مواد پلاستیکی، تاکید بر تفکیک پسماندها از مبدا و بازیافت تقریبی مواد پلاستیکی از راهکارهایی است که می تواند به کاهش مصرف مواد پلاستیکی در استان منجر گردد. معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به این که بازیافت مواد پلاستیکی به دلیل سختی در هیچ کجای دنیا به راحتی انجام نمی پذیرد، تاکید می نماید: به نظر می رسد مهم ترین راهکار، کاهش مصرف پلاستیک است که آن هم تنها با فرهنگ سازی و پای کار آمدن همه اقشار جامعه امکان پذیر است.

• معضلی به نام سفره های یکبارمصرف

این مسئول می گوید: استان ما هم مانند دیگر استان ها در مورد مصرف کیسه های پلاستیکی وضع مطلوبی ندارد. علاوه بر آن، استفاده از سفره های پلاستیکی و ظروف یکبارمصرف چندین سال است که در لرستان به معضل تبدیل شده است. این در حالی است که جدا کردن سفره های پلاستیکی از طبیعت سخت است. از طرفی، مصرف این مواد برای خود مردم مشکل ساز و بیماری زاست.

برنا اظهار می نماید: نکته دیگر سوزاندن مواد پلاستیکی است که بر اثر آن گازهای سمی در هوا منتشر می گردد و این خود آلودگی هوا را به دنبال دارد. مشکل دیگر کیسه ها و مواد پلاستیکی، بستن آبراه های شهری و جاری شدن سیلاب هنگام بارش های تند است. وی ادامه می دهد: استفاده از ظروف و مواد پلاستیکی همچنین بر بهداشت تاثیرگذار است. استفاده از آنها در زمان سرد یا داغ بودن غذا و نوشیدنی سرطانزاست و این مهم باید مورد توجه خانواده ها قرار بگیرد.

• احتیاج به مدیریت صحیح

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان در بخش دیگری از صحبتش به هزینه بر بودن جمع آوری ظروف پلاستیکی اشاره و بیان می نماید: فراوری ظروف و مواد پلاستیکی در کشور هزینه های خاص خود را دارد، اما جمع آوری و تفکیک آنها نیز هزینه های جانبی زیادی را می طلبد که هر دو به دولت تحمیل می گردد. وی می افزاید: لاجرم این مواد و ظروف پلاستیکی یکبارمصرف فراوری می شوند، اما باید الگوی مصرف آنها توسط خانواده ها اصلاح گردد، به این شکل که بعد از استفاده توسط خانوارها، از دیگر زباله ها تفکیک شوند.

برنا می گوید: اینجاست که مدیریت صحیح می تواند کارگشا باشد زیرا نمی توان از مدیریت پسماند، به ویژه پسماندهایی که پایداری و زمان تجزیه طولانی دارند، به آسانی گذشت زیرا در بخش های مختلف از جمله اقتصاد، محیط زیست، اجتماع و... خسارت های زیادی ایجاد می نمایند. وی ادامه می دهد: این در حالی است که این زباله ها اگر بعد از جمع آوری، بازیافت شوند و به چرخه فراوری بازگردند، اشتغال زایی و درآمد خوبی دارند. الان شبکه های غیررسمی با صرفه مالی بالا این کار را انجام می دهند، اما تاکنون دولت نتوانسته است با استفاده از توان بخش خصوصی این بخش را به صورت کامل و جامع مدیریت کند.

• راه حفظ سلامت عمومی

یک کارشناس ارشد محیط زیست فعال در استان نیز به خبرنگاران می گوید: تجزیه پلاستیک و مواد پلیمری در طبیعت 100 تا هزار سال طول می کشد و گاهی بیشتر چون پلاستیک حاصل فعالیت ها و سنتزهای شیمیایی و ترکیبات مصنوعی است. بنابراین طبیعت راهکار سریعی برای تجزیه آنها نمی شناسد. مسعود ابراهیمی می افزاید: استفاده از مواد پلاستیکی علاوه بر آلودگی آب، خاک و هوا و نیز آلودگی دید یا منظر، بر حیات وحش هم اثر می گذارد به گونه ای که موارد متعددی از مرگ و میر زودرس پرندگان و حیوانات حیات وحش به دلیل گیر افتادن در پلاستیک ها یا خوردن آنها گزارش شده است.

وی بیان می نماید: حاشیه های رودخانه های لرستان و تفرجگاه ها، به دلیل بی توجهی مردم، عموما به محل های تلنبار شدن پلاستیک ها تبدیل شده اند. این موضوع ارزش های اکوتوریسمی این مناطق را به شدت کاهش داده است. ابراهیمی ادامه می دهد: نه تنها در استان، بلکه در هر تفرجگاهی که پای انسان به آن باز شده است، شاهد تجمع پلاستیک ها هستیم و با قاطعیت می توان گفت در دنیا جایی نیست که از آثار مخرب زباله های پلاستیکی در امان باشد.

• یک بحران زیست محیطی

این کارشناس اظهار می نماید: اجرا نشدن مدیریت صحیح پسماند به آلودگی محیط زیست منجر می گردد. زمانی که پلاستیک ها در محل دفن زباله های شهری رها یا سوزانده می شوند، دی اکسین فراوری می گردد که سرطان زاست. وی ادامه می دهد: پلاستیک ها خاک را آلوده می نمایند و امکان انتقال این آلودگی به انسان وجود دارد.

ابراهیمی می گوید: شیرابه ای که در محل دفن زباله ها وجود دارد از بدترین نوع شیرابه است. وجود این پلاستیک ها در اطراف شهرها و مکان هایی که آب وجود دارد، محلی برای رشد حشرات ایجاد می نماید. مساله پلاستیک یک مساله جدی است که در دنیا به یک بحران زیست محیطی تبدیل شده است. وی می افزاید: استفاده از سفره ها و ظروف یکبارمصرف در لرستان به معضل تبدیل شده است و این فرهنگ باید تغییر کند زیرا حفظ سلامت عمومی در گرو کاهش آن است.

• لزوم فرهنگ سازی

ابراهیمی می گوید: فرهنگ عمومی در زمینه مدیریت پسماند مناسب نیست و باید توجه کرد که که هیچ طرح و پروژه زیست محیطی بدون مشارکت مردم موفقیت آمیز نیست. وی می افزاید: اگر قرار است مدیریت پسماند نتیجه بخش باشد، باید مردم و رسانه ها پای کار باشند و سیاست های تشویقی اعمال گردد تا مردم پسماندهای پلاستیکی خود را تحویل بدهند. همچنین ارائه آموزش چهره به چهره در مراکز تفریحی تاثیرگذار است. این کارشناس ارشد محیط زیست بیان می نماید: استفاده از ظرفیت تورلیدرها و آژانس های مسافرتی و گردشگری برای مدیریت و جمع آوری پسماندها از طبیعت نیز می تواند بسیار کارگشا باشد. تورلیدرها می توانند مسافران همراهشان را متقاعد نمایند که زباله های خود را جمع آوری و به محل های امن و مناسب منتقل نمایند.