انصاف، خانه ای در دل کویر - مجله سینمایی گوگوریو

این خانه متعلق به مرحوم حاج یدالله متصدی زرندی بوده است که او پس از تصویب قانون خانه های انصاف در سال 1344و ابلاغ آن برای اجرا از طرف اهالی روستا به همراه 4 نفر دیگر از اهالی معتمد روستا به عنوان عضو خانه انصاف نعیم آباد و روستاهای تابعه انتخاب می شود، با توجه به داشتن سواد و همچنین به عنوان کارمند اداره ثبت احوال زرند برای چندین دوره تا انتها عمرِ قانون خانه های انصاف، او رئیس خانه انصاف نیز بوده است.

از طرفی اگر چه در قانون خانه های انصاف، جلسات آن می توانست در مکان های عمومی مثل مسجد، مدرسه و مکان های عمومی دیگر برگزار شود (آنگونه که در بسکمک از جاها معمول بود) ولی مرحوم متصدی قسمتی از خانه خود را به این امر اختصاص می دهد و با تجهیز آن به میز و جایگاه و ملزومات دیگر نوعی از مرکزیت رسیدگی به دعاوی اهالی را به وجود می آورد، به طوری که مردم بدون هیچ گونه سر درگمی به راحتی برای طرح دعاوی و برطرف اختلافات به این خانه مراجعه می کردند و حتی گاهی در ساعات غیر اداری و در مواردی ساعات انتهای روز و نزدیک به نیمه شب، او با صبر و حوصله به رتق و فتق امور می پرداخت.

فعالیت در خانه های انصاف، افتخاری و مجانی انجام می شد و اشراف او به قوانین عرفی، قضایی و قضاوت عادلانه باعث اعتماد مردم و حتی تقدیر مقامات قضایی وقت بوده است.

مرحوم متصدی سال ها به عنوان نماینده حقوقی اداره ثبت احوال زرند با حفظ سمت و پس از انقلاب مدتی به عنوان نماینده حقوقی بنیاد شهید شهرستان زرند نیز فعالیت داشته است. همان گونه که در ذکر شد به واسطه کارکرد قضایی بنا، این خانه به خانه انصاف شهرت داشته است.

در حال حاضر تنها مستندی که می توان براساس آن قدمت بنای خانه انصاف نعیم آباد را مشخص کرد، نقل قول های صاحب بنا، مرحوم یدالله متصدی زرندی، در زمان حیاتش است، البته سبک معماری و مصالح مورد استفاده در ساخت بنا نیز می تواند این امر را مشخص کند.

نام خانه انصاف برگرفته شده از قانون تشکیل خانه های انصاف مصوب 22 فروردین 1344مجلس شورای ملی و 18 اردیبهشت 1344 مجلس سنای وقت است که رسیدگی و حل و فصل اختلاف میان ساکنان روستاها بر عهده آنها بود و به نوعی می توان آنها را کمک رسان سیستم قضایی برای مراجعه کمتر ساکنان روستاها به دادگاه های شهر برای طرح دعاوی خود دانست. کارکردی که امروزه شوراهای حل اختلاف بر عهده دارند.

قدمت این خانه به دوره پهلوی دوم برمی شود که پس از پیگیری های اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان این اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و ثبت نخستین خانه انصاف به شهرستان زرند اختصاص یافت.

امروز ایوان این خانه به صورت سالنی عظیم با اتاق هایی در دو طرف آن در آمده است البته در کنار آن اتاق هایی به عنوان مطبخ و انباری نیز وجود دارد، در ساخت این بنا استاد کارانی همچون قنبر رحمانی، حسین جان رحمانی، اکبر رحمانی و ضیا متصدی نقش داشته ا ند.

همانند بسکمک از خانه های نواحی جنوبی ایران مصالح به کار رفته در این بنا خشت خام با گل است به طوری که سقف های گنبدی شکل به فرم گهواره ای و گرد بر روی پی هایی به قطر 1متر که روی آن با اتصالات چوب درخت چنار بهم وصل شده اند قرار گرفته اند. همچنین قوس هایی که بر روی درگاه ها قرار گرفته اند از طریق گچ و چوب درخت انار درست شده اند. از طرفی سالن و 2 اتاق با گچ سفیدکاری شده و اتاق های دیگر با کاهگل اندود شده است به جز یک اتاق، سالن و اتاق های دیگر با موزاییک مفروش شده است که هنوز کاملا سالم هستند. حیاط نیز با موزاییک و قسمتی با آجرهای مربع شکل مفروش بوده که به دلیل گذر زمان و عوامل طبیعی دچار فرسایش زیاد شده اند.

همه در های این خانه از چوب گردو ساخته شده بودند که متاسفانه در سال های اخیر تخریب شده است و امروز در های آهنی جایگزین آنها شده است.