سینما سالن های اندک و چند سکانس دیگر

به گزارش مجله سینمایی گوگوریو، پریسانوری-خبرنگار:حدود یک قرن از ورود سینما به ایران می گذرد و طی سال ها این صنعت متأثر از شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور، دستخوش تحولات بسیاری بوده است.

به گفته کارشناسان، سینمای ایران در اوایل قرن حاضر، با اکران فیلم های ناطق ایرانی اوج گرفت، ولی وقوع جنگ دنیای دوم و تغییر جو سیاسی کشور موجب رکود این سینمای نوپا تا اوایل دهه 30 شد. از آن زمان تا اواخر دهه 40 هم با تولید فیلم های عامه پسند موسوم به فیلم فارسی، بازار سینما داغ شد، ولی در اوایل دهه 50 با تأسیس کانون پرورش فکری و شکل گیری سینمای فرهنگی، فیلم های جاهل مسلکی به حاشیه رانده شد.

سینمای پس از انقلاب هم با کنار زدن موج فیلم فارسی های دوران پیش و جریان سازی فرهنگی در کشور، تولیدات کیفی متنوع و پرمخاطبی را روی پرده برد. در آن سال ها که بیشترین جریانات سینمایی پایتخت به دلیل وفور سینما در مناطق مرکزی تهران رقم می خورد، تعداد سالن های سینمایی در بیشتر نقاط از جمله مناطق شرق پایتخت به انگشتان یک دست هم نمی رسید، از این رو این مناطق در ایجاد جریانات سینمایی سهم چندانی نداشتند، اما بعدها با ورود حوزه هنری، شهرداری ، مراکز فرهنگی و سازندگان پردیس های تجاری به راه اندازی پرده نقره ای، پراکندگی سینما در نقاط مختلف پایتخت تا حدودی متوازن شد. در این گزارش به بهانه فرا رسیدن روز سینما، همه ظرفیت های سینمایی مناطق شرق پایتخت را مرور کرده ایم.

منطقه 4

فقدان سینمای مستقل در منطقه

به عنوان وسیع ترین منطقه پایتخت از گذشته تا حال، منطقه 4 کمترین بهره را از سالن های سینمایی داشته و صرف نظر از یک سینمای روباز تابستانی، سینمای مستقل نداشته است. اما در حال حاضر 3 سالن سینما در این منطقه فعال است که 2 سالن مربوط به مراکز فرهنگی و سومی هم زیرمجموعه یک مرکز تجاری است.

ظرفیت های گذشته درایوین

اگرچه منطقه 4 در گذشته از داشتن سالن های متعدد سینما محروم بود، اما یکی از مجهزترین و مدرن ترین سینماهای پایتخت و نخستین سینمای تابستانی و روباز به نام سینما درایوین در این منطقه افتتاح شد. در این سینما مردم در حالی که داخل ماشین خود نشسته بودند، می توانستند فیلم تماشا کنند. ظرفیت سینما درایوین 284 اتومبیل بود.

ظرفیت های موجود گلبانگ اشراق

قدیمی ترین سینمای فعال در تکه چهارم پایتخت، سینما گلبانگ اشراق در خیابان جشنواره است. این سینما سال 1374 در فرهنگسرای اشراق دایر و پس از 16 سال فعالیت، با هدف بهسازی و توسعه تجهیزات به مدت 5 سال تعطیل شد. اما سینما گلبانگ اشراق در سال 1395 با جدیدترین سیستم های صوتی و تصویری بازگشایی شد. این سینما 308 صندلی ظرفیت دارد.

هنگام

سالن سینمای فرهنگسرای هنگام در خیابان دلاوران سال 1389 فعالیت خود را آغاز کرد، اما به دلیل نامناسب بودن ظاهر سینما و استاندارد نبودن صندلی ها، مورد استقبال شهروندان قرار نگرفت. از این رو در سال 1393 برای ارتقای کیفیت تجهیزات سینمایی، مدتی تعطیل و بازسازی شد و با ظرفیت 130 صندلی فعالیت خود را از سر گرفت.

هروی سنتر

پردیس سینمایی هروی سنتر در حوالی میدان هروی، جدیدترین سینمای منطقه 4 است که از خرداد ماه سال 1397 در طبقه آخر مرکز تجاری هروی سنتر افتتاح شد. این مجتمع سینمایی، 3 سالن نمایش با ظرفیت های 197، 87 و 65 صندلی دارد و علاقه مندان به تماشای فیلم در پردیس های سینمایی را به سوی خود می کشاند.

منطقه 8

کمبود سینمای مدرن و استاندارد

کوچک ترین منطقه شرقی پایتخت در دهه های 40 و 50 با داشتن 2 سینمای خصوصی و صاحب نام وضعیت نسبتاً مناسبی داشت. یکی از این سینماها اوایل انقلاب تعطیل شد ولی دیگری با وجود فرسودگی ساختمان و تجهیزات، همچنان دایر و فعال است و پابه پای سینمای فرهنگسرای خانواده به اکران فیلم های روز سینمایی می پردازد.

ظرفیت های گذشته رز

حدود 40 سال از تعطیلی سینما رز در محله زرکش می گذرد. این سینما که متعلق به دو برادر یهودی بود بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تعطیل و در این سال ها به یک مخروبه تبدیل شده است. در این سال ها مسئولان بارها نوید بازسازی و احیای این سینما و تبدیل آن به مرکز فرهنگی را داده اند، اما تاکنون این وعده ها محقق نشده است.

شاهد

سینما شاهد در سال 1353 در محله وحیدیه افتتاح شد. این سینما که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی موناکو نام داشت، 3 سالن نمایش با ظرفیت 650 نفر دارد. حدود 2 سال پیش این سینما به دلیل ناایمن بودن ساختمان و خطر آتش سوزی با حکم دادستانی برای مدت کوتاهی پلمب شد.

فرهنگسرای گلستان

سالن تئاتر و سینمای فرهنگسرای گلستان در سال 1376برای اکران فیلم های سینمایی و نمایش تئاتر افتتاح شد. این سالن با ظرفیت 320 صندلی و مجهز به سیستم مدرن نور و صدا، فیلم های سینمایی روز را اکران می کند. سالن این سینما چندمنظوره است و علاوه بر اکران فیلم و تئاتر برای اجرای موسیقی، نشست ها و همایش ها مورد استفاده قرار می گیرد.

منطقه 13

ثروتمند در امکانات سینمایی

در سال های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، شرقی ترین منطقه پایتخت با داشتن 4 سینما وضعیت مناسبی داشت. هرچند بعدها 2 سینما تعطیل و تخریب شد اما این منطقه هنوز هم با داشتن 2 سینمای فعال و 7 سالن سینمایی از مناطق برخوردار پهنه شرق پایتخت است.

دریا

سینما دریا، در سه راه سلیمانیه از سینماهای خاموش منطقه 13 است. این سینما که تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی با ظرفیت 761 نفر فعال بود توسط سازمان شهر و روستا تملک و تخریب شد. در کتاب اسنادی از موسیقی، تئاتر و سینما در ایران به استقبال چشمگیر تماشاگران از این سینما در زمان فعالیتش اشاره شده است.

پاسارگاد

سینما پاسارگاد در سال 1345افتتاح و سال 1357 تعطیل شد و سپس 8 سال بعد با کاربری کتابخانه کانون اسلامی انصار بازگشایی شد، اما سالن نمایش آن به دلیل فرسودگی بی استفاده ماند. به گفته فتح الله قربانی دبیر شورایاری محله دهقان این مرکز قرار است پس از بازسازی برای فعالیت های کانون اسلامی توحید مورد استفاده قرار بگیرد.

ظرفیت فعلی ماندانا

کمتر کسی از اهالی شرق پایتخت است که لذت شیرین تماشای فیلم در سینما ماندانا را نچشیده باشد. این سینما از معروف ترین و قدیمی ترین سینماهای پایتخت است که در سال 1340 در خیابان دماوند افتتاح شد. سینما ماندانا با داشتن 5 سالن مجهز و 900 صندلی در رده دوم پردیس های مدرن تهران واقع شده است.

پیروزی (پانوراما)

سینما پیروزی که قدیمی ها آن را به نام پانوراما می شناسند در سال 1340 در خیابان پیروزی افتتاح شد. این سینما که سال ها تعطیل بود، در سال 1395 پس از تخریب بنای قدیمی و ساخته شدن مرکز تجاری جدید، بازگشایی شد. سینما پیروزی 2 سالن سینما با ظرفیت حدود 333 نفر دارد.

منطقه 14

فعالیت 2 سینمای مستقل

این منطقه با داشتن یکی از قدیمی ترین سینماهای پایتخت، جزو مناطق پیشگام در نمایش هنر هفتم به شمار می آید. در گذشته 3 سینمای مستقل در منطقه14 فعال بوده که در حال حاضر یکی تعطیل است و 2 سینمای مستقل هم در این بخش از پایتخت فعالیت دارد.

میلاد

سینما میلاد، قدیمی ترین سینمای پهنه شرق پایتخت است که در سال 1320 در یک سالن با ظرفیت 540 نفر تأسیس شد. این سینما که در ضلع جنوب شرقی میدان شهدا واقع شده است، دارای درجه کیفی یک است و از گذشته تا امروز تماشاگران پر و پاقرصی دارد.

ظرفیت های گذشته آسمان آبی

سینما آسمان آبی که میان محلی ها به سینما بروجردی معروف است، سال 1350 در خیابان پیروزی و در زمینی به مساحت هزارمترمربع ساخته شد. این سینما 700 صندلی ظرفیت دارد و جزو سینماهای درجه 2 محسوب می شود. سینما آسمان آبی از مدت ها پیش به دلیل فرسودگی تعطیل است.

ظرفیت های موجود ناهید

سینما ناهید در سال 1350 به بهره برداری رسید و بعد از یک دوره فعالیت به دلیل فرسودگی تعطیل شد. بعد از بهسازی و بازسازی ساختمان و به روز شدن تجهیزات، این سینما در سال 1388 با ظرفیت 430 صندلی به بهره برداری مجدد رسید. سینما ناهید در رده سینماهای ممتاز پایتخت و در خیابان 17 شهریور واقع شده است.

گذشته درخشان

جنوبی ترین منطقه شرقی پایتخت با وجودی که پیشینه درخشانی در اکران فیلم های سینمایی داشته و بخشی از خاطرات اهالی قدیمی جنوب شهر را در سالن های سینمایی اش رقم زده، اما درحال حاضر با تعطیلی تک تک سینماها سرانه مناسبی ندارد و با داشتن 2 سالن سینما محروم ترین منطقه پهنه شرق است.

ظرفیت های گذشته الوند

سینما الوند که در جریان اتفاقات سال 1357 دچار آتش سوزی شده بود، مدتی تعطیل و پس از مرمت های اولیه به عنوان بازارچه فروش پوشاک و مدتی هم محل برگزاری نمایشگاه بهاره مورد استفاده قرارگرفت. این سینما در سال 1395با هدف ساخت مجتمع ایستگاهی مترو میدان خراسان در خط 6 مترو تخریب شد.

پیوند

سینما پیوند، یکی از سینماهای قدیمی و بزرگ پایتخت است که در سال 1349 با ظرفیت 950 صندلی افتتاح و در سال 1357تعطیل شد. این سینما که روزگاری یکی از مهم ترین مراکز هنری جنوب شرق تهران به شمار می رفت، به صورت مخروبه درآمده و وضعیت مناسبی ندارد.

سایه

سینما سایه، در سال 1348 در بخش جنوبی خیابان 17 شهریور افتتاح شد. این سینما با ظرفیت هزار و 92 صندلی جزو بزرگ ترین سینماهای پایتخت بود. سینما سایه هم مانند سینما پیوند مدت هاست تعطیل و به مخروبه تبدیل شده و نیازمند توجه بیشتر دست اندرکاران است.

ظرفیت های فعلی سینما پامچال

به عنوان تنها سینمای مستقل جنوب شرق پایتخت در سال 1391 با ظرفیت 230 صندلی فعالیت خود را آغاز کرد. سینما پامچال پس از مدتی فعالیت به دلیل اینکه نتوانست انتظارات تماشاگران را از یک سینمای استاندارد برآورده کند، تعطیل شد. اما این مرکز سال 1397 فعالیت خود را از سر گرفته است.

سالن سینمایی پردیس تئاتر

پردیس تئاتر تهران که با نام تئاتر خاوران نیز شناخته می شود، بزرگ ترین مرکز تئاتر حرفه ای ایران است و در جنوب شرقی تهران و در نزدیکی فرهنگسرای خاوران ساخته شده است. این مرکز هنری علاوه بر سالن های متعدد نمایش تئاتر، یک سالن سینمایی به مساحت 300 مترمربع و ظرفیت 150 صندلی برای تماشاگران پرده نقره ای دارد.

ظرفیت های آینده سینمایی پهنه شرق

حاصل پیگیری ما برای اطلاع از کم و کیف ظرفیت های پیش روی سینمایی پهنه شرق پایتخت منجر به این شد که به جز منطقه 4 در سایر مناطق پهنه، هیچ پروژه سینمایی در دست اجرا نیست. این میان در منطقه 4 چند طرح در حال اجراست. گرچه ظرفیت سینمایی این منطقه با بودن حدود 800 صندلی سینما برای جمعیت 800 هزار نفری این منطقه خیلی کم است اما این منطقه با داشتن 3 پروژه سینمایی که در یک قدمی بهره برداری قرار دارند و همچنین یک پردیس سینمایی نیمه کاره پتانسیل سینمایی بالایی دارد.

یاس شرق

در مجموعه شهربانوی منطقه 4 که اواخر سال گذشته در مجتمع یاس شرق خیابان شهید زهدی افتتاح شد یک سالن سینمایی به ظرفیت 230 صندلی وجود دارد. این سالن که در طبقه دوم مجتمع یاس شرق واقع شده است، آماده بهره برداری است و پس از دریافت مجوزهای آتش نشانی و...، به زودی میزبان دوستداران هنر هفتم خواهدبود.

شاهین

ساختمان پردیس سینمایی شاهین با 3 سالن مدرن و مجهز و ظرفیت 500 صندلی در ضلع شمال شرقی فلکه سوم تهرانپارس آماده بهره برداری است. با افتتاح این پردیس سینمایی، منطقه 4 دارای یک پردیس سینمایی مدرن می شود.

نارسیس

درخیابان حجربن عدی(خوشوقت) و با فاصله کمی از پردیس سینمایی شاهین، مجتمع تجاری نارسیس ساخته شده است که در طبقه چهارم این مجتمع 3 سالن سینمایی تعبیه شده که در یک قدمی بهره برداری واقع شده است.

باران

کلنگ ساخت پردیس سینمایی باران به عنوان بزرگ ترین پردیس سینمایی شمال شرق پایتخت سال 1390 در ضلع شرقی بزرگراه شهید باقری به زمین زده شد. با تکمیل و افتتاح این طرح نیمه کاره، 6 سالن سینما به ظرفیت هزار نفر به ظرفیت های منطقه 4 افزوده می شود.

همراه با هنرمندان مناطق شرق پایتخت

رونق سینما در محله ها

تماشای فیلم به صرف آبگوشت

محمد شیری از بازیگران خوشنام سینما و تلویزیون که دوران کودکی و نوجوانی اش را در میدان خراسان گذرانده با یادآوری خاطرات شیرین تماشای فیلم در سینما الوند لبخند زده و می گوید: سینما الوند نزدیک خانه ما بود و من لذت دیدن خیلی از فیلم ها را در این سینما تجربه کرده ام. یادم است آن زمان وسط پخش فیلم آنتراک می دادند و دقایقی فیلم قطع می شد. در این فاصله آقایی که یک جعبه پر از تنقلات به گردنش آویخته بود راه می افتاد بین صندلی ها و کیک و نوشابه و ساندویچ و... می فروخت. هیچ وقت فراموش نمی کنم که یکبار مادربزرگی همراه با نوه هایش در وقت آنتراک بساط آبگوشتش را پهن کرده بود. او ادامه می دهد: مردم آن زمان بیشتر دلشان خوش بود برای همین بیشتر به سینما می رفتند. فیلم ها هم مرام پهلوانی و اخلاق به مخاطبان یاد می دادند اما متأسفانه برخی از فیلم هایی که الان اکران می شود با الگوبرداری از شبکه های ماهواره ای موضوعاتی مثل خیانت و... ترویج می دهند.

تماشای فیلم روی پیت حلبی

حسین رفیعی بازیگر و مجری مردمی و محبوب که در محله نظام آباد و نزدیک به سینما موناکو (شاهد فعلی) به دنیا آمده، خاطرات شیرینی از دوران کودکی و حال و هوای این سینما دارد. او می گوید: در آن سال ها سئانس سینما آزاد بود و خیلی ها به ویژه کسانی که از شهرستان می آمدند یک بلیت می خریدند و از صبح تا شب در سینما فیلم تماشا می کردند. من هم فیلم محمدرسول الله را با یک بلیت 5 بار دیدم. رفیعی درباره حال و هوای سینماهای قدیمی می گوید: در دهه های گذشته، حال و هوای سینماها متفاوت بود. معمولاً یک آقا جلو در سینما می ایستاد و با حرف هایش فیلم را مهیج جلوه می داد تا رهگذران برای تماشای فیلم وسوسه شوند. آخرین سئانس فیلم ها که تمام می شد برای تمیز کردن کف سینما گازوئیل می ریختند و چون شیب داشت از بالا هرچی پوست تخمه و پفک و... به پایین می ریخت و بعد نظافتچی با یک جارو و تی آن را تمیز می کرد. آن زمان شیک بودن سالن و راحتی صندلی خیلی مهم نبود. یادم است گاهی که سینما ظرفیت نداشت پیت حلبی که رویش را با اسفنج پوشانده بودند وسط سالن می گذاشتند تا مردم بنشینند و فیلم تماشا کنند.

ترینهای سینمـایی

برخوردارترین منطقه پهنه شرق ازنظر امکانات سینمایی منطقه 13 با داشتن 7 سالن سینما به ظرفیت هزار و 233 صندلی است.

کم برخوردارترین منطقه پهنه شرق پایتخت، منطقه 15 با وجود 2 سالن و 380 صندلی است.

قدیمی ترین سینمای فعال پهنه شرق پایتخت سینما میلاد در منطقه 14 است. این سینما در سال 1320 به نام ژاله افتتاح شد.

ظرفیت سینمایی مناطق پهنه شرق